Page 30 - فصلنامه فرهنگی - خبری شماره دوازدهم
P. 30
شماره دوازدهم :تابستان 1400
می‌کنند .گاه تفنگی را نیز بر گردن‌پازن می‌اندازند که اخبار ایران‌شناسی
کنایه از شکارچی بودن متوفی دارد .سیاه چادرها را
برای نشیمن مهمان‌ها ب هصورت هلالی و منظم گرداگرد دیرین ،مقرر شـد کـه این‌گونـه آئی نها در روسـتاهای
کوشک برپا م یکنند .بعد از تزئین کوشک از دسته‌ای هـدف گردشـگری اسـتان همـدان ب همنظـور احیـای
توشمال (نوازندگان سازهای محلی) که ممکن است رسـوم و بـا هـدف جـذب گردشـگران برگـزار شـود.
تعداد آن‌ها سه تا پنج نفر باشند برای شرکت در مراسم ایـن جشـن در واقع مراسـم مذهبـی نیاکان ما محسـوب
دعوت م یکنند .توشمال‌ها در مراسم عزا بر روی کوشک م یشـود که برای شـکرگزاری نعمـت آب از خداوند به
استقرار م ییابند و از شروع مراسم تا پایان آن ُد ُهل و ساز کنـار رودخانـه رفتـه و در آنجـا بـه روی یکدیگر آب
چپی (سرنا /کرنا) م ینوازند .زنان با پیروی از آهن ِگ م یپاشـند .جشـن تیـرگان از جملـه جشـ نهای ایـران
ساز چپیِ ،سرو م یخوانند .خانواده و خویشان نزدیک باسـتان اسـت کـه بـه جشـن آ بپاشـان نیـز معروف
متوفی ،اسبان بی‌سوار خود را از پیشانی تا پشت آن به اسـت و در کنـار رودخانـه و جـوی انجام م یشـود .این
پارچه‌های رنگی و سیاه مزین م یکنند ( ُک َتل می‌بندند). جشـن در دیمـاه سـال 1389در فهرسـت آثـار معنوی
بر گرده و روی زین هر اسب یک یا دو قبضه اسلح ه
شکاری و ابزارآلات جنگی را اغلب ب هصورت واژگون کشـور به ثبت رسـید.
م یآویزند (در فرهنگ منطقه وارونه کردن اشیا سمبل
مرگ و نگون ساری است) و اسبان کتل‌شده را توسط مراسم آئینی «تا ِز» در لرستان
نوجوانان گرداگرد کوشک و با نظمی خاص م یگردانند.
زمانـی کـه همـه چیـز بـرای پذیرایـی آماده شـد. تا ِز نوعی مراسم ترحیم برای اموا ِت قوم بختیاری
طوایـف جهـت فاتحـه خوانـی شـرکت م یکننـد. است .این مراسم در بین طوایف چهارلنگ به «تا ِز»
مهما نهـا قبـل از ورود بـه جایـگاه اصلی مراسـم خود و در بین طوایف هفت لنگ به «مافَه» یا «مافَ َگه»
را آمـاده م یکننـد ،بـه ایـن صـورت کـه ز نها سـربند شهرت دارد .چنین مراسمی در سو ِگ بزرگان ِطوایف،
(روسـری ،تکاری ،سـاو َه و گل َونی) خـود را باز کرده و مردان صاحب نام و سرشناس منطقه برپا می‌شود.
در گردن خـود م یاندازند و چادرهـا را دور گردن و کمر
خـود م یبندند و گـره م یزنند و مردان سـر و شـان ههای برای اجرای مراسم تا ِز ،گروهی از طایفه متوفی به
خـود را گل م یمالنـد ،کلا ِه خـود را از سـر برم یدارنـد محل تا ِزگه رفته و کوشکی بنای یادبودی (که نوعی
و اسـبی را ُک َتـل م یکننـد و بـه همـراه م یآورنـد .زنان َسکوی سنگ چین مکعب شکل است) در مرکز میدان
چنـد قـدم از مردان جلوتـر حرکت م یکنند و بـا زدن بر می‌سازند .بعد از تکمیل و ساخت بنای کوشک آن را
سـر و سـینه ،گیسـوان خود را م ی َکنند و ِو َشـت ()veŝat
ُکنـان -همـان شـیون و زاری کـه همـراه با کنـدن مو و مفروش کرده و با پارچه‌های سیا ِه آویزان و گاهی با
خراشـیدن صورت ب هوسـیل ه ناخ نها اسـت -وارد مراسم پوست حیواناتی مانند بز ،آهو ،پا َزن (بزکوهی) تزئین
م یشـوند و به سـمت چـادر مخصوص زنـان م یروند و
28
