Page 59 - فصلنامه فرهنگی-خبری شماره 4
P. 59
شماره چهارم :تابستان 1398
به آب دیده و خون جگر طهارت کرد خوشا نماز و نیاز کسی که از س ِر درد
ویژه‌نامه محرم آئیـن و مراسـم گوناگونـی در نقـاط مختلـف ایـران در بـاب عزاداری سـالار شـهیدان وجـود دارد .بـرای این
آئی نهـا جـدا از کارکردهـای مذهبـی و افـزون بـر نقـش الهـی -ایمانـی آن ،به‌خصـوص از دیـدگاه فرهنگ‌عامه،
کارکـرد اجتماعـی ویژه‌ای متصور اسـت .مهمتریـن این کارکردهـا ،ایجاد الفـت اجتماعی و از بین بـردن اختلافات
و ایجـاد همبسـتگی بـرای دفـاع در برابر ظالمان اسـت.
کربلا لبریز عطر یاس شد نوبت جانبازی عباس شد
نهمیـن روز محـرم ،یکـی از روزهـای مهـم برای شـیعیان اسـت .در نهم محرم سـال ۶۱هجری قمری ،شـمر با
نامـه‌ای از طـرف عبیـدالله بـن زیـاد ،وارد کربلا شـد کـه در آن از عمر بن سـعد خواسـته شـده بود یـا در برخورد
بـا امـام حسـین (ع) جدیـت بـه خرج دهـد یـا فرماندهی لشـکر را بـه شـمر واگذار کنـد .عمـر سـعد از واگذاری
فرماندهـی بـه شـمر خودداری کـرد و آماده جنـگ با امام‌حسـین (ع) شـد .با هجوم لشـکریان در عصـر این روز،
امـام حسـین (ع) بـا فرسـتادن بـرادرش عباس بن علـی ،از آنها خواسـت که شـب را بـه آنها مهلـت دهند.
همچنیـن در ایـن روز شـمر امان‌نامـه‌ای بـرای حضرت عبـاس و دیگـر فرزندان ام‌البنیـن فرسـتاد ،اما حضرت
عبـاس (ع) نپذیرفـت .شـیعیان ،تاسـوعا را روز عبـاس (ع) به‌شـمار م یآورنـد و آن را ماننـد روز عاشـورا گرامـی
داشـته ،بـه ذکـر فضائـل و سـوگواری در آن م یپردازند.
امـا م حسـین (ع) در روز عاشـورا بـه همـراه یارانـش در سـرزمین کربلا در جنـگ با سـپاه کوفه بـه فرماندهی
عمـر بن سـعد به شـهادت رسـید.
شـیعیان هم ه‌سـاله بـا آغـاز ماه محرم بـه عـزاداری م یپردازند .مراسـم عـزاداری در بیشـتر مناطق تـا روزهای
۱۱و ۱۲محـرم و در بعضـی مناطـق تـا پایـان ماه صفـر ادامه می‌یابـد .اوج ایـن عزاداری‌ها در روز عاشوراسـت.
تعزیه‌خوانـی :افـزون بـر مرثیه‌خوانـی و روض هخوانـی
و مداحـی ،هنرهـای دینـی بسـیاری در نقـاط مختلـف ایـران در
ارتبـاط بـا آئین عـزاداری امام حسـین وجـود دارد .از میـان این
هنرهـای دینـی کـه گسـتره آن تـا اقصی نقاط ایران کشـیده شـد
و نمونـه بـارزی از نبوغ نمایشـی ایرانیان اسـت،هنر شـبی هخوانی
یـا تعزی هخوانی اسـت .سفرنام هنویسـان بسـیاری در دورة صفوی
از تعزیـه و تعزیه‌خوانـی و تعزیه‌گردانـی بحث‌هـا کـرده و حجت
تمـام نموده‌انـد که هنر زیبـای تعزیـه ،زیباترین آئین سـتایش و
پرسـتش و نیایـش و نمایش اسـت.
همایش شـیرخوارگان حسـینی :آئین سـوگواری به یاد کودکانی اسـت که در روز عاشـورا به شـهادت رسید‌هاند.
ایـن مراسـم در صبـح روز اولیـن جمعـه مـاه محرم هـر سـال در مسـاجد ،حسـینی هها و تکایای شـهرهای ایـران و
57
