Page 80 - فصلنامه فرهنگی خبری- شماره سیزدهم

‫شماره سیزدهم‪ :‬پائیز ‪1400‬‬

‫شالوار‬ ‫دو نـوع چوخـا بـه نام‌هـای ورنلـی و چرکـزی‬ ‫معرفی خوراک و پوشاک‬
‫بـه‌كار می‌رفـت‪ .‬یقـه هـر دو نـوع چوخـا به‌صورت‬
‫شـلوارهای مردانـه معمول ًا کمـر گشـاد بودند و به‬ ‫بـاز اسـت‪ .‬چوخـا ورنلـی دارای آسـتین‌های دراز و‬
‫سـمت پاییـن تنگ‌تـر می‌شـد‪ .‬بـر روی لبـه پایینی‬ ‫راسـت اسـت و در هر دو طرف تزئیناتی شـبیه گلوله‬
‫شـلوار کـه بـر روی پـا می‌افتـد و یـا بـه اصطالح‬ ‫‌دارد کـه بـر روی جیـب و سـینه دوخته می‌شـود‪ .‬در‬
‫محلـی بـالاق‪ ،‬پارچه‌هـای سـه گـوش می‌دوختنـد‪.‬‬ ‫گذشـته این تزئینـات گلوله‌ای شـکل از جنـس طلا یا‬
‫از داخـل لیفـه شـلوار نـواری مرسـوم بـه تومان‌باغی‬
‫کـه از جنـس پشـم بز تهیـه می‌شـد رد می‌کردنـد‪ .‬بر‬ ‫نقـره بود‪.‬‬
‫دو سـر تومان‌باغـی منگوله‌هایـی از جنـس گلابتـون‬ ‫چرکـزی چوخـا در انـدازه آسـتین‌ها بـا ورنلـی‬
‫نقـره‌ای و طلایـی آویـزان می‌کردنـد‪ .‬معمول ًا شـلوار‬ ‫چوخـا متفاوت اسـت‪ .‬معمول ًا سرآسـتین‌های چرکزی‬
‫از پارچه‌هـای شـالی کـه در منـزل تولید می‌شـد و یا‬ ‫چوخـا به‌صـورت نـوک تیز و یـا دایره‌ای بـرش داده‬
‫شـده و بـا پارچه‌هـای ابریشـمی نفیـس آسـتر داده‬
‫انـواع دیگـر پارچـه دوخته می‌شـد‪.‬‬ ‫می‌شـود‪ .‬بـر روی آسـتین‌ها بیشـتر اوقـات دکمه‌هـا‬
‫بـرای انـواع مختلف پوشـاک متناسـب بـا نوع آن‬ ‫و جادکمه‌هـا قیطانـی دوختـه می‌شـده اسـت‪ .‬انـدازه‬
‫پوشـش‌های سـر‪ ،‬کفش‌هـا و زیـورآلات مختلـف و‬ ‫قـد چرکـزی چوخـا متفـاوت اسـت‪ .‬قـد بعضی‌هـا‬
‫خاصـی مـورد اسـتفاده قـرار می‌گرفت‪ .‬زیـورآلات‬ ‫کمـی پایین‌تـر از زانـو‪ ،‬بعضـی دیگـر تـا زانـو و یا‬
‫توسـط دسـتان هنرمنـد زرگـری سـاخته می‌شـد‪.‬‬ ‫کمـی بالاتـر از زانـو بـود‪ .‬چوخـا معمـول ًا از جنـس‬
‫زیـورآلات زنان متناسـب با نوع پوشـش‌ها و فیزیک‬ ‫ماهـوت و یـا پارچه شـالی دوختـه می‌شـد‪ .‬چوخا را‬
‫جسـمی آنهـا در قسـمت‌های مختلـف بـدن از جمله‬ ‫بیشـتر اوقـات بـا بافته‌های طلایـی و حاشـیه‌هایی از‬
‫سـر‪ ،‬گـردن‪ ،‬سـینه‪ ،‬کمـر و مـچ مـورد اسـتفاده قرار‬
‫پارچه‌هـای گرانبهـا تزئیـن می‌کردنـد‪.‬‬
‫می‌گر فـت ‪.‬‬
‫آرخالیق‬

‫آرخالیـق نیم‌تنـه‌ای اسـت کـه چسـبان بـه بـدن‬
‫دوختـه می‌شـد و از کمر بـه پایین به‌صـورت چین‌دار‬
‫بـود‪ .‬آسـتین‌ها به‌صـورت راسـت و در قسـمت‬
‫نزدیـک بـه مـچ تنـگ می‌شـد‪ .‬معمـول ًا آرخالیق‌ها‬
‫یک یـا دو طرفـه بودنـد و به‌صـورت نـوار کوچکی‬
‫در یقـه ایسـتادگی داشـت و تا گردن دکمـه می‌خورد‪.‬‬
‫جنـس آن از پارچـه کشـمیر‪ ،‬اطلس‪ ،‬ماهـور نازک و‬

‫سـاتن بوده اسـت‪.‬‬
‫اغلـب جوان‌هـا بـر روی آن کمربندهـای معمولی‬
‫و افـراد پیر و مسـن کمربندهایی موسـوم به قورشـاق‬

‫‪ gurshag‬می‌بسـتند‪.‬‬

‫‪78‬‬