Page 57 - فصلنامه فرهنگی خبری شماره دهم
P. 57
شماره دهم :زمستان 1399 کشکول
کشکول
کتـاب «سـفالینة گونـة موسـوم بـه کوباچـه» به‌عنـوان کتـاب شایسـته تقدیـر در زیرگـروه
هنرهـای تجسـمی سی‌وهشـتمین دوره جایـزه کتـاب سـال جمهـوری اسـامی شـد
سفالین هها و کاش یهای گونه موسوم به کوباچه ،نمونه مهم و شاخص از میرا ثفرهنگی ایران در دوران اسلامی ب هویژه
عصر صفوی است که با برخی از سفا لهای تولید چین و عثمانی ،ب هویژه نوع مشهور ایزنیک مرتبط و قابل قیاس است.
بنابراین مطالع ه دقیق و علمی این گونه آثار به روشن شدن برخی وجوه فرهنگی ،اجتماعی ،اقتصادی و مبادلاتی و نیز نظام
صنعتی و تجاری صفویه کمک م یکند .کتاب «سفالین ه گونة موسوم به کوباچه» که در جایزة کتاب سال امسال ،شایست ه تقدیر
شناخته شده ،نخستین کتاب تحقیقی است که ب هطور مستقل به بررسی ویژگ یها و ابعاد گوناگون آثار سفالین گونه موسوم به
کوباچه م یپردازد .در این کتاب نمون ههای متعددی از این نوع آثار که از کاو شهای علمی باستا نشناسی ب هدست آمده یا
در مجموع هها و موز‌ههای داخل و خارج از کشور نگهداری م یشود ،با ارائه تصاویر و طر حهای رنگی ،شناسایی و معرفی
شد‌هاند .از آنجا که نخستین بار صدها ظرف سفالین شاخص تقریب ًا سالم و بزرگ ،مانند قدح و بشقاب پای هدار ،آن هم از
گون های خاص در کوباچه که دهکد‌های کوهستانی در داغستان واقع در قفقاز شمالی است ،پیدا شد و از طرفی این آثار تولید
آنجا نیستند ،بلکه بر اساس شواهد متقن و قطعی در ایران ساخته و پرداخته شد‌هاند به نام «کوباچه» موسوم شد‌هاند.
این کتاب که بیش از 700صفحه دارد ،در شش فصل تدوین شده و مبحث پایانی به «تحلیل و نتیج هگیری» اختصاص
یافته است .چون آغاز تولید این نوع سفا لها تقریب ًا در آستان ه تشکیل حکومت صفوی است و بخش عمده و اعظم آنها در
آن دوره تولید شده ،م یتوان آنها را «سفال صفوی» نامید .بنابراین فصل اول به «تأثیرات متقابل اقتصاد -تجارت و فناوری-
هنر در عصر صفوی» اختصاص یافته است .در فصل دوم ،منطق ه کوباچه بررسی
شده و در فصل سوم و چهارم سفالین هها و کاش یهای گون ه موسوم به کوباچه
که در بررس یها و کاو شهای باستا نشناختی به دست آمده و نیز نمون ههایی
که در مجموع هها و موز‌ههای داخلی و خارجی نگهداری م یشوند ،شناسایی و
معرفی شد‌هاند .در فصل پنجم به بررسی تطبیقی این آثار با آثار معاصر خود،
ب هویژه با سفالین ههای ایزنیک که در عثمانی تولید م یشد‌هاند ،پرداخته شده است.
فصل ششم هم به نتایج آزمایش پتروگرافی بر روی 15نمونه از این آثار که از
کاو شهای علمی ب هدست آمد‌هاند ،اختصاص یافته است .در پایان هم طی یک
مبحث طولانی«تحلیل و نتیج هگیری» ارائه شده است .کتابنامه ،واژ‌هنام هها و نمایه
نیز در انتهای کتاب ارائه شده است .از امتیازات مهم این اثر ،ارائه 427تصویر
و لوح رنگی 17 ،نقشه و نیز طر حها و جداول متعدد و چند سند و نمودار است.
55
