Page 10 - فصلنامه فرهنگی-خبری شماره 4
P. 10
شماره چهارم :تابستان 1398
میرزا ابوالحسن جلوه ،ملاحسین سبزواری از شاگردان است .بیهوده و گزاف نیست اگر بگوییم که ایران در دوره مصاحبه
مبرز حاجی ملاهادی سبزواری ،حوزه فلسفی تهران را هخامنشی ،اشکانی و ساسانی و نیز در اکثر ادوار تاریخ
تأسیس و شاگردان فراوانی را تربیت کردند و کم کم تهران پس از اسلام یکی از قدر تهای بزرگ جهان بوده است.
به شهر هزار حکیم معروف شد که امیداوریم این نکته آیا اداره کشوری که از دره سند تا یونان و مصر ،در دوره
به ثبت جهانی برسد .الآن در هیچ یک از دانشگاههای هخامنشیان امتداد داشته است،با نبودن وسائل امروزی
جهان اسلام درسی با عنوان حکمت یا فلسفه اسلامی م یتوانسته است بدون حکمت میسر باشد؟
اندرزنامه‌ها و پندنام ههای فراوانی به زبان پهلوی، تدریس نم یشود و ب هجای آن درس اصول عقاید که
بیشتر متأثر از اصول عقاید اشعری و گاهی ماتریدی که با ترجمه‌های فارسی و عربی ب هجای مانده است که
بعض ًا ماهیت ضد حکمی دارد تدریس می‌شود .بنابراین متأسفانه اثری از آنها در کتب درسی ،کمتر دیده می‌شود.
حکمت اسلامی که حکمای بزرگی چون فارابی ،ابن‌سینا ،دانشمندان غربی نیز در سه قرن گذشته پژوهش‌های
ارجمندی را درباره نوشته‌های خواجه‌نصیر ،سهروردی ،ابن
عربی و پیروان او و همچنین در شرق همیشه دین و حکمت توأمان اوستایی و پهلوی به زبان‌های
مختلف انجام داده‌اند و عرفای بزرگ نظیر دوانی،
دانشمندان ایرانی نیز آثار بودهاند و هرگز دین از حکمت جدایی دشتکی‌ها ،میرداماد ،ملاصدرا
ارزنده‌ای در این زمینه تألیف نداشته است. و پیروان او و بسیاری از
حکمای دیگر در پیدایش ایرانیـان همیشـه یکتاپرسـت بـوده و کرد‌هاند .مثل ًا در کتاب دا ِدستان
مینوی خرد (حکم تهای آن سهم اساسی داشت هاند از
مینوی خرد) ترجمه دانشمند هرگـز بت‌پرسـتی در میان آنـان رواج دستاوردهای بزرگ فرهنگ
روانشاد احمد تف ّضلی ،شصت نداشـته اسـت و فرشت هشناسـی را اساس ایران است و سخت مورد نیاز
و دو پرسش را شخصی به نام جها نشناسـی می‌دانسـته‌اند. جهان آشفته امروز است که
«دانا» مطرح می‌کند و مینوی در آن فلسفه یا ُحب حکمت
خرد (روح عقل) به آنها پاسخ می‌دهد .این کتاب علاوه بر به بُغض حکمت انجامیده است.
مسئله دیگری که ذکر آن در اینجا لازم است این است پندها و اندرزهای دینی و اخلاقی ،شامل مباحثی درباره
که در ایران باستان،برخلاف جهان امروز ،حکمت نظری آفرینش جهان و معاد و بخشی درباره چینود و یا پل
از حکمت عملی جدا نبوده است و به سخن دیگر این دو صراط است که درآخرت‌شناسی زرتشتیان سهم به‌سزائی
کل واحدی را تشکیل م یداد‌هاند و به تعبیر دیگر کمال داشته استِ .زنر در کتاب «تعلیمات مغان» تصریح می‌کند
حکمت نظری در کمال حکمت عملی متبلور م یشده است .که ایرانیان باستان کودکان خود را از خردسالی تا سن
ایرانیان باستان به داشتن فضائل و کمالات اخلاقی ،صفات بلوغ در راست‌گویی و درس تکرداری تربیت م یکرد‌هاند.
حسنه و خصال پسندیده حاکم بر کانون خانواده و خاصه اساس ًا پایه هر دینی بر اخلاق نهاده شده است .در قرآن
در فضائل اجتماعی و حکمت سیاسی شهره آفاق بودهاند .مجید هم همیشه کلمه «ایمان» با «عمل صالح» همراه
گسترش عدل و داد از آرما نهای شاهان بزرگ ایران بوده است .بنابراین اساس دین زرتشت سه کلمه است :هوْم ْت
8
